Zainspirowany niezwykle interesującą działalnością w zakresie popularyzacji ekslibrisu muzycznego, którą od wielu lat realizuje ostrowskie małżeństwo Bożena i Czesław Wosiowie, zdecydowałem się spojrzeć na swoją kolekcję ekslibrisów, usystematyzowaną autorami, pod kątem motywów muzycznych występujących na znakach książkowych. Okazało się, że jest to pokaźny, niezwykle bogaty tematycznie zbiór, wielowątkowy i wielomotywowy, który z powodzeniem mógłbym pokazać. Ośmielony ostrowskimi osiągnięciami, zdecydowałem się złożyć propozycję wystawienniczą dyrekcji Filharmonii Krakowskiej i została ona przyjęta. Efektem była wystawa zatytułowana: "Motywy muzyczne na ekslibrisach", na której pokazałem 159 ekslibrisów wykonanych przez 32 polskich i zagranicznych grafików, uszeregowanych w bloki tematyczne: "Opera", "Filharmonia", "Historia i teraźniejszość muzyki", "Chopin", "Piosenkarze i instrumentaliści", "Piwnica Pod Baranami", "Instrumenty", "Folklor", "Kompozycje i upowszechnianie muzyki". Prezentowana była w okresie: 2 listopada - 15 grudnia 2007 r. w Sali Złotej Filharmonii w Krakowie, głównym pomieszczeniu, w którym zbierają się melomani podczas przerwy w koncercie, dzięki czemu mogli oni wzbogacać swoje wrażenia słuchowe o estetyczne wrażenia wzrokowe. Mogli kontynuować słuchanie muzyki "patrzeniem" na nią i "słuchaniem" tego co artyści graficy przekazali odbiorcom w swoich ekslibrisach muzycznych.
Obecna ekspozycja jest drugą prezentacją mojego zbioru ekslibrisów o tej tematyce i pokazuje, w wyborze, dorobek "muzyczny" 9 polskich i 34 zagranicznych grafików na 121 ekslibrisach. Ekspozycję uzupełnia dorobek dwóch ostrowskich artystów: Heleny Sawickiej i Czesława Wosia.
Bogactwo motywów muzycznych na ekslibrisach jest ogromne. Z grubsza podzielić je możemy na dwie grupy. Pierwsza to przedstawienia motywów muzycznych w rysunku i w napisach na znakach, druga to ekslibrisy wykonane dla ludzi i instytucji związanych z muzyką (szkoły muzyczne i wyższe uczelnie, muzea, towarzystwa muzyczne i in.).
W rysunku ekslibrisów najczęściej pojawiają się: nuty, pięciolinie, zapisy i znaki nutowe, portrety muzyków, śpiewaków, pieśniarzy i kompozytorów, instrumenty muzyczne, atrybuty muzyki, dyrygentury i instytucji muzycznych, motywy wokalne, taneczne, baletowe, muzyka ludowa, zespoły śpiewacze, zespoły muzyczne od duetów po całe orkiestry symfoniczne, sceny operowe, motywy muzyki symfonicznej, kameralnej, estradowej i młodzieżowej, muzyczne motywy literackie i szereg innych.
Wśród właścicieli ekslibrisów dedykowanych pojawiają się polskie i zagraniczne nazwiska najwybitniejszych kompozytorów i wirtuozów muzyki symfonicznej i rozrywkowej, m. in. Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Zbigniewa Preisnera, Jana Kantego Pawluśkiewicza, Rafała Blechacza, Krystiana Zimermana, Venessy Mae czy Nigela Kennedy'ego, a także nieżyjących już Haliny Czerny-Stefańskiej czy Grzegorza Fitelberga. Są też tzw. znaki "in memoriam", czcące pamięć wielkich, a wśród nich Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki, Karola Kurpińskiego, Ignacego Paderewskiego, Jana Sebastiana Bacha i wielu innych.
Na prezentowanej wystawie te wszystkie motywy, tematy i ekslibrisy dedykowane najwybitniejszym przedstawicielom świata muzyki są zaledwie zasygnalizowane, ale - mam taką nadzieję - w pełni oddają całe piękno muzyki i to, jak można to piękno przedstawić w artystycznej formie graficznej.
W tym miejscu pragnę serdecznie podziękować państwu Bożenie i Czesławowi Wosiom za propozycję zaprezentowania tego zbioru w Ostrowie Wielkopolskim, a organizatorom Festiwalu "Chopin w barwach jesieni" za przyjęcie wystawy do programu tej wspaniałej i nobilitującej moją kolekcję imprezy.
Andrzej Znamierowski
|
